ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
Αντώνιος Παπαδάκης (1810-1878)
Γεννήθηκε στο Ψυχρό Λασιθίου το 1810 και πέθανε στην Αθήνα στις 27/12/1878.
Μετά την κατάληψη της Κρήτης από τον Ιμπραήμ Πασά (1825) και τον θάνατο των γονιών του, μεταφέρθηκε μαζί με τους αδελφούς του, αιχμάλωτος στην Αλεξάνδρεια. Αργότερα μεταφέρθηκε, υπό καθεστώς δουλείας, στην Κωνσταντινούπολη, από όπου κατάφερε να διαφύγει για την πόλη της Οδησσού. Εκεί έτυχε της προστασίας διαπρεπούς φιλέλληνα Αλέξανδρου Στούρτζα. Με τη βοήθειά του, ο Αντώνιος Παπαδάκης, αφού πρώτα ολοκλήρωσε την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, εργάστηκε για κάποιο διάστημα, στο ελληνικό τυπογραφείο της Οδησσού. Κατόπιν, ενεγράφη στη Γεωπονική Σχολή της πόλης.
Μετά το πέρας των σπουδών του, το 1833, τοποθετήθηκε από τον Αλέξανδρο Στούρτζα διευθυντής των κτημάτων του στη Βεσσαραβία. Εργαζόμενος στη θέση αυτή επί πολλά έτη και με μεγάλη ευσυνδειδησία, ανταμείφθηκε από τον Στούρτζα με την παραχώρηση μέρους των κτημάτων του για να τα καλλιεργεί και να τα εκμεταλλεύεται ο ίδιος. Με τον τρόπο αυτό απέτησε αξιόλογη περιουσία και το 1848 εγκαταστάθηκε μόνιμα πλέον στην Αθήνα. Έζησε με λιτότητα, αποβλέποντας στην πραγμάτωση του οράματός του, που δεν ήταν άλλο από την ενίσχυση της εθνικής εκπαίδευσης, «την πρωτίστην βάσιν της ευημερίας και του μεγαλείου του Έθνους».
Παράλληλα ενίσχυσε πολλαπλώς την ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κρήτη, ιδρύοντας, το 1858, στο Ψυχρό Λασιθίου, σχολείο και καταβάλλοντας τόσο τον μισθό του δασκάλου, όσο και χρήματα για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη που θα μπορούσε να προκύψει.Διετέλεσε ταμίας της εν Αθήναις Κεντρικής Επιτροπής του Κρητικού Αγώνος, σύμβουλος πολλών φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, μέλος του ΔΣ της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα για την αναδιοργάνωση του Πτωχοκομείου της Αθήνας.
Με τη διαθήκη του, της 1ης Ιουλίου 1868, που δημοσιεύθηκε στην Αθήνα στις 3 Ιανουαρίου 1879, κατέστησε κληρονόμο του συνόλου της κινητής και ακίνητης περιουσίας του το Πανεπιστήμιο Αθηνών, με τη σαφή εντολή: «με την πρόσοδον αυτής να σπουδάζη εν τω καταστήματι αυτού κατά τους κανονισμούς του δέκα νέους Έλληνας, ήτοι ένα Πελοποννήσιον, ένα Ηπειρώτην, ένα Θεσσαλόν, ένα Μακεδόνα, ένα Θράκα, ένα Επτανήσιον, ένα Αθηναίων και τρεις Κρήτας». Περαιτέρω, όριζε πως: «εις τους άνω δέκα σπουδαστάς Έλληνας να δίδωντα δραχμαί εκατόν κατά μήνα καθ’ όλον το διάστημα των σπουδών των εν τω Πανεπιστήμιο μόνον».
Στην ακίνητη περιουσία του κληροδοτήματος Αντωνίου Παπαδάκη περιλαμβάνονται:
- Το κτίριο που στεγάζει την Πανεπιστημιακή Λέσχη, το οποίο βρίσκεται στη συμβολή των οδών Ιπποκράτους 15 και Ακαδημίας, είναι ένα από τα ακίνητα που κληροδότησε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, μεταξύ άλλων. Το κτίριο έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο κτίριο, με απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, καθώς και έργο τέχνης, με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού.
- Το κτίριο επί της Πανεπιστημίου 53 (πρώην Ξενοδοχείο Majestic) και Σανταρόζα, διατηρητέο κτίριο και έργο τέχνης, το οποίο κληροδότησε ο Αντώνιος Παπαδάκης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, για το οποίο γίνονται ενέργειες για την αξιοποίηση του, με μακροχρόνια μίσθωση και ανακατασκευή.
- Το κτίριο στην οδό Αιόλου 42-44 που περιλαμβάνει καταστήματα, αποθήκες και χώρους γραφείων.
- Το κτίριο στην οδό Ευριπίδου 14 που περιλαμβάνει καταστήματα, αποθήκες και χώρους γραφείων.
- Έντεκα διαμερίσματα, τρία καταστήματα και έξι αποθήκες στη συμβολή των οδών Υψηλάντου 129 και Βασ. Γεωργίου στον Πειραιά.
- Ένα κατάστημα, μία αποθήκη και δεκαέξι γραφεία στην οδό Χαλκοκονδύλη 15, στην πλατεία Κάνιγγος.
Οι υποτροφίες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
- Υποτροφίες, με διαγωνισμό, σε φοιτητές όλων των Σχολών και των Τμημάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών.
- Υποτροφίες σε πτυχιούχους του Πανεπιστημίου Αθηνών για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα ή το εξωτερικό.
Το κληροδότημα Αντ. Παπαδάκη χορηγεί ετησίως εκατόν είκοσι έξι (126) υποτροφίες σε φοιτητές όλων των Σχολών και Τμημάτων του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Συγκεκριμένα:
- 10 υποτροφίες σε Αθηναίους
- 12 υποτροφίες σε Επτανήσιους
- 9 υποτροφίες σε Ηπειρώτες
- 11 υποτροφίες σε Θεσσαλούς
- 15 υποτροφίες σε Θράκες
- 9 υποτροφίες σε Κρητικούς
- 9 υποτροφίες σε Μακεδόνες
- 11 υποτροφίες σε καταγόμενους από τα Νησιά του Αιγαίου
- 18 υποτροφίες σε Πελοποννήσιους
- 22 υποτροφίες σε Στερεοελλαδίτες.
Μηνιαίο ποσό υποτροφίας: 300 ευρώ.
